BLOKCHEYN TEXNOLOGIYALARIDA MAʼLUMOTLARNI FUQAROLIK-HUQUQIY TARTIBGA SOLISHNING KONVERGENSIYA VA DIVERGENSIYASI: YEVROPA ITTIFOQI “MAʼLUMOTLAR TOʻGʻRISIDA”GI QONUNI TAJRIBASI HAMDA OʻZBEKISTON UCHUN ISTIQBOLLAR

Rodionov Andrey Aleksandrovich

Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi

Muallif haqida ma'lumot
Annotatsiya
Maqolada 2023-yildagi Yevropa Ittifoqining “Maʼlumotlar toʻgʻrisida”gi innovatsion qonuni (EU Data Act) misolida blokcheyn maʼlumotlarini fuqarolik-huquqiy tartibga solishda konvergensiya va divergensiya jarayonlari oʻrganildi. Qiyosiy-huquqiy tahlil va huquqiy modellashtirish usullari yordamida ushbu qonunning 36-moddasida belgilangan majburiy favqulodda toʻxtatish funksiyalari orqali aqlli shartnomalarni nazorat qilishga oid yevropacha yondashuvlarni unifikatsiya qilish mexanizmlari tahlil qilindi. Tadqiqotda Yevropa modeli markazlashtirilmagan tizimlarning texnologik mustaqilligi va huquqiy nazorat talablari oʻrtasida optimal muvozanatni taʼminlaydigan noyob huquqiy rejimni qanday yaratishi koʻrsatilgan. Blokcheyn texnologiyalarini tartibga solishning xalqaro amaliyotida huquqiy divergensiyaning asosiy yoʻnalishlari, jumladan, aqlli shartnomalarni huquqiy baholash, sud nazorati mexanizmlarida va turli davlatlar hamda huquqiy oilalarning yurisdiksion yondashuvlaridagi jiddiy tafovutlar aniqlangan. Markazlashtirilmagan tarmoqlarga milliy qonunchilikni transchegaraviy qoʻllashning murakkab muammolari va tez rivojlanayotgan xalqaro raqamli maydondagi yurisdiksiyalarning keskin ziddiyatlariga alohida eʼtibor qaratilgan. Oʻzbekiston fuqarolik qonunchiligini zamonaviy raqamli texnologiyalar sohasida tizimli takomillashtirish uchun Yevropa huquqiy konvergensiya tajribasini moslashtirishning aniq istiqbollari belgilangan. Shuningdek, albatta, milliy huquq tizimi xususiyatlari va raqamli iqtisodiyotning barqaror rivojlanishiga oid oʻziga xos mintaqaviy omillarini hisobga olgan holda xalqaro standartlarni bosqichma-bosqich joriy etishning batafsil mexanizmlari taklif etilgan.
Kalit so'zlar
huquqiy konvergensiya, divergensiya, fuqarolik-huquqiy tartibga solish, blokcheyn texnologiyalari, YIning “Maʼlumotlar toʻgʻrisida”gi qonuni, aqlli shartnomalar, raqamli maʼlumotlar, huquqiy uygʻunlashtirish