XITOYDA SUN’IY INTELLEKT VA ROBOT-MASLAHATCHILAR: TARTIBGA SOLISH XUSUSIYATLARI HAMDA O‘ZIGA XOS JIHATLARI

Narziyev Otabek Saʼdiyevich

Toshkent davlat yuridik universiteti Xalqaro xususiy huquq kafedrasi professori, yuridik fanlar doktori

Nabirayeva Zarnigor Akmalovna

Toshkent shahar Yashnobod tumanida xususiy amaliyot bilan shugʻullanuvchi notarius, Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi

Muallif haqida ma'lumot
Annotatsiya
Ushbu maqolada Xitoydaги robot-maslahatchilarga alohida e’tibor qaratgan holda jadal rivojlanayotgan sun’iy intellekt bozori chuqur tahlil qilinadi. Mualliflar texnologiyaning oddiy tavsifi bilan cheklanib qolmay, balki uning texnik asoslarini, jumladan, mashinani o‘rganish va, ayniqsa, chuqur o‘rganish kabi asosiy jihatlarini har tomonlama o‘rganib, ularning jadal rivojlanayotgan moliya sektorida amaliy qo‘llanishini namoyish etadilar. Nafaqat algoritmik tuzilma, balki sun’iy intellekt faoliyatining aniq mexanizmlari, ya’ni u axborotni qanday qayta ishlashi, prognozlar tuzishi va investitsiya tavsiyalarini shakllantirishi ham ko‘rib chiqilgan. Tartibga soluvchi tarkibiy qismga alohida eʼtibor qaratildi. Mualliflar amaldagi normativ-huquqiy bazani Xitoy Qimmatli qogʻozlarni tartibga solish komissiyasi (CSRC), jumladan, litsenziyalash tartib-taomillari va Xitoy bozori sharoitida maslahatchi robotlarga qoʻyiladigan talablarga eʼtibor qaratgan holda batafsil tahlil qilganlar. Shu nuqtayi nazardan, moliyaviy vositalar bilan ishlashda yuqori darajadagi ishonch zarurligini hisobga olgan holda, texnik va axloqiy masalalarga ham toʻxtalib oʻtiladi. Maqola ijobiy tendensiyalar bilan bir qatorda maslahatchi robotlarni joriy etish bilan bogʻliq asosiy muammo va kamchiliklarni ham oʻz ichiga oladi. Ular orasida: mijozlar mablag‘larini to‘liq ishonchli boshqarish imkoniyati cheklanganligi, axborot assimetriyasi muammosi (algoritmlar investorlarga qaraganda ko‘proq ma’lumotga ega bo‘lganda), shuningdek, sun’iy intellekt tomonidan qabul qilinayotgan qarorlar mantiqini tushunishni murakkablashtiradigan algoritmlarning shaffofligi yetarli emas. Bu jihatlar investorlar uchun ishonch va potensial xavflarga nisbatan asosli xavotir uygʻotadi. Xulosa sifatida muvozanatli va barqaror tartibga solishni rivojlantirishga qaratilgan aniqlangan muammolarni bartaraf etish boʻyicha aniq chora-tadbirlar taklif etilgan.
Kalit so'zlar
sun’iy intellekt, maslahatchi robotlar, tartibga solish, moliyaviy texnologiyalar, CSRC, mashina o‘rganish